Als je veel fotografeert heb je hoogstwaarschijnlijk al wel eens gehoord van de brandpuntsafstand. Maar wat is het precies? Wat kun jij er mee in je foto’s en hoe pas je het goed toe? Dat lees je in dit blog.
Wat is brandpuntsafstand?
Om de brandpuntsafstand uit te kunnen leggen, is het allereerst handig om uit te leggen wat het brandpunt eigenlijk is. Het brandpunt is het punt waar de lichtstralen samenkomen. De brandpuntsafstand is de afstand tussen het brandpunt en (het midden van) de lens van je fototoestel. De lens bepaalt in belangrijke mate waar het brandpunt precies ligt en de brandpuntsafstand van je lens bepaalt hoeveel er te zien is op je foto’s en hoe groot het onderwerp in beeld komt. Gebruik je een telelens? Dan is de lens verder naar voren geplaatst en is de brandpuntsafstand logischerwijs ook hoger. Hoe hoger de brandpuntsafstand hoe groter het onderwerp wordt en hoe minder er te zien is van de omgeving. Andersom geldt uiteraard ook: hoe kleiner de brandpuntsafstand, hoe meer van de omgeving er te zien is. Maar de objecten worden tegelijkertijd ook kleiner. Gebruik je een groothoeklens? Dan ligt het brandpunt dichterbij de lens en is de afstand korter. Aan de andere kant van de lens verandert er echter ook iets bij het veranderen van de lens, namelijk de beeldhoek.
Beeldhoek? Wat is dat?
Een beeldhoek is de graad van de lens. Je kunt je voorstellen dat een telelens heel specifiek een object aan de horizon kan vastleggen, maar de omgeving is ook verder weg. De beeldhoek is daarom heel klein bij een telelens. Bij een macrolens, of nog beter, bij een fish eye lens is de beeldhoek veel groter. Je legt dan meer van de directe omgeving vast en kijkt minder in de verte.
Hoe vangt mijn fototoestel het beeld dan op?
Zoals je weet heeft je toestel een sensor om het beeld op te vangen. Deze heeft een sterke invloed op de beeldhoek. De sensoren die in spiegelreflex toestellen wordt gebruikt, variëren namelijk. De instapmodellen van spiegelreflexcamera’s hebben een aps-c sensor. Doordat deze kleiner is, vangt deze minder beeld op van de lens. Vandaar dat deze sensor ook wel crop frame sensor wordt genoemd. Toestellen met een full frame zijn een stuk duurder, maar leveren hierdoor wel een aanzienlijk groter beeld zonder dat je perse een andere lens moet gebruiken. Houd hier dan ook rekening mee wanneer je ergens een tip ziet om een bepaalde lens te gebruiken. Doordat de lens invloed heeft op het beeld, kan het een groot verschil opleveren, afhankelijk van wat voor sensor je gebruikt.
Maar hoe gebruik ik de brandpuntsafstand in mijn fotografie?
Als je begrijpt wat brandpuntsafstand is en wat het doet, begrijp je ook meer van je fototoestel. Je begrijpt bijvoorbeeld waarom je bij een telelens geen bokeh krijgt en bij een macrolens wel (de achtergrond bij een macrolens is namelijk te ver weg om nog op een scherpe manier op de sensor te vallen, het onderwerp dichtbij wel). Ook kun je beter bepalen welke lens je moet gebruiken in bepaalde fotografie. Bij landschapsfotografie gebruik je bijvoorbeeld een lens van ongeveer 35 mm en bij het fotograferen van je interieur zit je op 17 mm. Let echter wel op! Dit is de afstand met een full frame sensor. Omdat er een grote kans bestaat dat je een aps-c sensor hebt, is het handig om te vermelden dat je dan de afstand ongeveer moet vermenigvuldigen met een factor van 1,5. Dat betekent in bovenstaand voorbeeld dus respectievelijk een afstand van 55 of 27 mm.
Zoals benoemd is de brandpuntsafstand afhankelijk van de lens die je gebruikt. Lees daarom ook dit blog over de verschillende lenzen.