Bij familiefoto’s of vakantiefoto’s gaat het om de personen die zijn afgebeeld en om de herinnering: het mooie uitzicht of dat gezellige eettentje. Diep graven naar een tweede laag is niet nodig. Maar als je een fototentoonstelling bezoekt of een fotoboek van een gerenommeerd fotograaf bekijkt, is het best handig als je ook met een andere blik naar foto’s kunt kijken. Zo ga je ontdekken dat veel foto’s vaak vele malen interessanter zijn dan je in eerste instantie misschien dacht!
Een professionele fotobespreking bestaat doorgaans uit 4 pijlers: beschrijven, analyseren, interpreteren en waarderen. Wanneer je deze pijlers nou zelf voorbij laat komen bij een bezoek aan een foto expositie, zal je merken dat je heel anders naar de foto’s gaat kijken. Een foto is niet alleen mooi of lelijk (waardering) en foto’s die je in eerste instantie misschien niet ‘begreep’, laten opeens een heel andere kant van zichzelf zien. Probeer het maar eens!
1. Beschrijven
Kijk goed naar de foto en probeer onder woorden te brengen wat er op de foto staat afgebeeld. Het gaat erom dat je objectief registreert. Zonder oordeel en zonder te kijken naar de techniek of eventuele boodschap, maar gewoon objectief beschrijven wat je ziet. Bij een fotobespreking is deze stap ook belangrijk om ervoor te zorgen dat iedereen hetzelfde heeft gezien in de foto.
2. Analyseren
Wanneer je hebt beschreven wat er in de foto te zien is, ga je de foto analyseren. Hoe is het beeld opgebouwd, qua compositie, licht-donkerverdeling, techniek, contrast, kleurgebruik, etc. Met andere woorden: welke beeldelementen zijn bepalend voor de foto?
3. Interpreteren
Nu kun je de foto gaan interpreteren. Vraag jezelf af wat de foto overbrengt, wat het beeld oproept en waar de foto over gaat: inhoud, thema, boodschap of bedoeling. Welke betekenis kun je aan de foto toekennen? Is er een relatie met andere fotografen, c.q. fotografische stromingen, genres? Dingen die je zijn opgevallen bij de beschrijving en de analyse kunnen je helpen bij het interpreteren van de beeldinhoud en de bedoeling van de foto.
4. Waarderen
En uiteindelijk kun je nu een oordeel geven over de foto. Denk aan de zeggings-, of verbeeldingskracht, de kwaliteit en benoem sterkere of zwakkere aspecten van de foto. In hoeverre ondersteunt de beeldopbouw de bedoeling van de maker? En in welke mate is de fotograaf erin geslaagd een beoogd thema te verbeelden? Je oordeel kun je nu dus veel beter onderbouwen dan wanneer je direct een oordeel had gegeven en meteen was doorgelopen. Dit maakt een bezoek aan een fototentoonstelling vele malen interessanter!